belit

[tatlı cadı]

Os: Mütearife
Alm: Axiom
Fr: Axiome
Ing: Axism
Yun: Axioma
It: Assioma

1- Başka bir önermeye geri götürülemeyen ve tanıtlanamayan, böyle bir geri götürme ve kanıtı da gerektirmeyip, kendiliğinden apaçık olan ve böyle olduğu için öteki önermelerin temeli ve ön dayanağı olan temel önerme.

2- (Daha genel olarak) Apaçık olsun ya da olmasın tündengelimli bir dizgenin başında yer alan, kendisi tanıtlanamayan, ama öteki önermelerin tanıtlanmasına yarayan önerme.(TDK)



***

Bir gerçeği tanımlamak için dayanılan tanıtlanması gerekmeyecek kadar açık ilke.



Descartes’çılar ve özellikle Spinoza bir geometri terimi olan beliti felsefeye uygulamışlardır. Örneğin; Descartes, felsefesini şu belite dayamaktadır: Düşünüyorum, demek ki varım... Bu konuda önemli olan şudur: Ne türlü bir belitten yola çıkılırsa o türlü bir sonuca varılır. Belitlere dayanan bir felsefe, belitlerin yanlışlığı meydana çıkınca, çöker. Örneğin; A’nın A’ya eşit olduğu özdeşlik beliti Hegel’in diyalektiğiyle yıkılınca bu belite dayanan bütün spekülatif felsefeler çöküvermiştir. Hegel, A’nın A’ya eşit olamayacağını, çünkü değişmekte bulunduğunu tanıtlamıştır