Arda Denkel (1949-2000)

[denizindibi]

Arda Denkel (1949-2000)

Türkiye'de de felsefe adına birşeyler yapılabileceğini, özgün düşünceler üretilebileceğini gerek bizlere gerekse yabancılara somut olarak gösteren; "çözümleyici varlıkbilgisi" üzerine düşünceleri oldukça ses getirmiş olan önde gelen çözümleyici felsefecilerimizden. Denkel ODTÜ Mimarlik Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü'nde okuduktan sonra Oxford Üniversitesi'nde felsefe doktorasına başladı. Oxford'da ünlü felsefeci Peter Strawson' un öğrencisi olan Denkel, doktora öğrenimi süresince daha çok dil felsefesi ve iletişim üzerine yoğunlaştı.

Denkel Strawson'un yönetiminde "Iletişim ve Anlam" başlıklı doktorasını tamamladıktan sonra Türkiye'ye döndü ve Boğaziçi Üniversitesi'nde dil felsefesi, edim felsefesi, bilgi- kuramı, felsefe tarihi üzerine dersler verdi.

Felsefesinin olgunluk dönemlerinde daha çok varlıkbilgisel sorunlara eğilen Arda Denkel, Object and Property (Nesne ve Özellik, 1996) adli kitabıyla yurt dışında da konusunda en önemli felsefeciler arasına girmeyi başarmıştır.

Denkel dil felsefesinde benimsediği görüşlerin' bir uzantısı olarak varlıkbilgisinde de Aristotelesçi -daha doğrusu Lockeçu- tikelciliği savundu. Tümeller sorununu tikeller (tekillikler) arasındaki benzerlikler aracıliğıyla çözmeye çalışan Denkel'e göre, tümellerin gerçek anlamda varolmalarından bahsetmektense bunların tikeller arasındaki benzerlikleri kullanarak oluşturduğumuz kavramlar olduğunu kabul etmek yerinde olur. Denkel'in felsefedeki başarısını, bilgikuramsal açıdan benimsediği bir tür deneycilik anlayışı ile varlıkbilgisel açıdan savunduğu tikelci- gerçekçi görüşü özgün bir yorumla, çözümleyici felsefe kalıtını da arkasına alarak, birleştirme çabasında aramak gerekir.

1985 ile 1989 yıllarında iki kez Wisconsin Üniversitesi'nde konuk öğretim üyeliği yapan, Avrupa Çözümleyici Felsefe Kurumu'nun (ESAP) yönetim kurulunda yer alan, Philosopher’s Index'e (Felsefeciler Dizini) girmeyi başarmış birkaç Türk felsefecisinden biri olan, TÜBA (Türkiye Bilimler Akademisi) üyesi olan tek felsefeci konumundaki Arda Denkel yaşamı boyunca çözümleyici felsefenin bu topraklarda da boy göstermesi için uğraşmıştır.

Türkiye'nin en üretken felsefecilerinden olan Denkel'in diğer önemli yapıtları şunlardır:

Anlaşma: Anlatma ve Anlama (1981);

Bilginiıı Temelleri (1984);

Anlamın Kökeni (1984);

Nesne ve Doğası (1986);

Anlam ve Nedensellik (1996);

Rea!i!y and Meaning (Gerçeklik ve Anlam, 1995);

The Natural Background of Meaning Anlamın Doğal Arka Planı,1999)


--------------------------------------------------------------------------------

Felsefe Sözlüğü-Bilim ve Sanat Yayınları