Kadınların Felsefe Tarihi

[denizindibi]

Antik Çağ'dan Rönesans'a kadar bütün tasvirlerde felsefeyi bir kadin simgeler--SOPHIA -- bilgelik Tanrıçası.

Ilk kez tek tanrılı dinler ortaya koydugu simgelerle kadınları bilgeliğin dışında bırakmış ve sadece erkeklerle tanrı anlaşma yapar, sadece erkekler, tanrı ile insanlar arasında aracı olabilir denmiştir.

Aynı şey Batı Felsefesinde de geçerliydi. Neredeyse kadınların sözü bile edilmezdi. Metzler 1989 da hazırladığı 300 biografik yapıt içinde sadece 6 kadın düşünüre yer vermiştir. Bunlar : Hannah Arendt, Simone de Beauvoir, Hildegard von Bingen, Agnes, Heller, Rosa Luxemburg ve Margaret Mead'dir.

Kadın ve kadın düşüncesi Antik çağdan günümüze geldikçe daha az değerli görünüp kimse kadın filozoflardan alıntılamıyor, hiç bir felsefe ya da bilim tarihi bu düşüncelerden ve yazarlarından artık söz etmiyordu (Tielsh, 1984)

Felsefe tarihinde kadınların gözardı edilen çıkışlarına, yapıtlarına bir göz atarsak, Karl Marx, Hegel, Kant gibi felsefe sistemleri kurmuş kişilerden hiç de geri kalmadıklarını görürüz.

Mesela, Sosyalis Programı (Arbeiterunium, 1843) ilk olarak ortaya Flora Triston tarafından atılmış olmasına rağmen dikkate alınmamıştır. Onun bildirisi Karl Marx’ın Komünist Manifesto'sundan 5 sene önce yayınlanmış ve Marx'tan 10 kez daha fazla baskıya ulaşmıştı.

Almanya'da felsefe tarihinin mistik kadın Hildegard von Singen ile başladığını hiç bir ansıklopedi yazmaz. Felsefe tarihinde unutulmuş başarıların ve yanlış yükselmelerin listesi oldukça fazladır.

Mesela, Sokratik diyalogların aslında Aspasia tarafından kurulduğu, Anne Conway'ın Leibniz'i etkileyen Monadlar öğretisinin mimarı oldugu, Montaigne'den çok önce Teresa von Avila'nın ilk felsefi-yazınsal denemeleri yazdığı hep unutulur

Felsefe tarihi boyunca çoğu erkek düşünürler kadınları hep sınırlayıcı, hatta - aşalayıcı sözcüklerle alan dışı bırakmaya çalışmışlardır. Aristotales'e göre kadınlarda ruh bulunmadığı
Kant'a göre ;kadınlarda akıl yeteneğinin eksıkliği,
hatta Fichte'e göre kadınların duygularının sınırlarını saptamak
gibi yaklaşımları hep görürüz.

Socrates, Leibniz, Erasmus von Roterdan, John Stuart Mill dışında, kadınlarda özgün bir düşünce görebilmek diğer düşünürlere göre düşünülebilir bir şey değildi. Erkek filozoflara göre düşünce erkeklerle, duygu ise kadınlarla özdeşleşmişti.

Filozof kadınların hayatları ve yapıtları üzerindeki tartışmalar, onların çok kez cinsellikle ilgili dedikodulara karşı korunmasız olmaları yüzünden daha çok güçleşmiştir.Aspasia'ya karşı Antik yazarların iftiraları ile (tanrıtanımaz, aracılık, çok eşlilik gibi) başlayarak Isolta Nogarola'ya yapılan ensest karalamasından, bilimsel leydiler mavi çoraplılar erkek kadınlar olarak adlandırmalar hep filozof kadınlara, düşünen ve düşündüğünü belli eden kadınlara gelmiştir.

Acayip olarak görülen,zeki fakat kısır,soğuk,hetare (fahişe),femmes fatale (felaket kadınları) yakıştırmalarına maruz kalan filozof kadınların çoğu tam aksine çok kez bilinçli bir namus düşkünlüğüne ve geniş ölçüde erkeksiz hayatı seçip yalnız yaşadılar. Bunda bir başka etken de, kadınların eğitim görmesine ancak evlenmeden önce izin veren toplum görüşüne uydular.

Yeni çağ'ın baslangıcına kadar evli ve çocuklu bir kadının bilimsel çalışma yapması hemen hemen düşünülemez bir şeydi.

Çeviren ve derleyen:
Şebnem Sema Tuncel



Tarihteki Kadın Filozoflar:

400B.C.- 500 A.D.

Aesara of Lucania ca 425 B.C
Amphilia 4 B.C.
Anthusa 5 B.C. from Cilicia
Arete of Cyrene ca 350 B.C
Arignote ca 5 B.C. from Samo
Arria 3 A.D.
Arria 42 A.D.
Artemisa ca 3 B.C. from Megara
Aspasia 470 B.C. from Miletus
Asclepigenia of Athens
Axiothea of Philesia
Caerellia 1 B.C.
Chilonis 6 B.C.
Clea ca 2 A.D.
Cleobulina of Rhodes ca 570 B.C
Damo ca 4 B.C
Diotima of Mantinea
Eccelo of Lucania
Echecratia 3 B.C. Phliasia
Eurydice ca 2 B.C.
Fannia 108 B.C.
Gemina(mother) 3 A.D.
Gemina(daughter) 3 A.D.
Hipparchia the Cynic
Hippo 12 B.C.
Hypatia of Alexandria
Julia Domna
Lasthenia of Mantineu ca 4 B.C
Leontium ca 3 B.C.
Makrina
Myia
Nicarete 4 B.C.
Occello from Lucania
Pamphila 1 A.D. from Epidaurus(Egypt)
Pantacleaca 3 B.C.
Percitione
Phintys from Italy
Sara ca 5 B.C.
TheanoI
Theano iyi
Themiste ca 3 B.C.
Themistoclea
Theognida ca 3 B.C. from Megara
Theophilia ca 4 B.C.
Timycha 4 B.C.