Iltihabi Bağırsak Hastalığı nedir ?

[cr@zy]

ILTIHABI BA?IRSAK HASTALI?I NEDIR?
Gıdaların, ağızdan sonra vücudumuz içindeki seyri sindirim kanalında olur. Iltihabi bağırsak hastalığı, sindirim kanalında görülen, sıklıkla kronik seyirli (uzun süreli) inflamasyondur (iltihap). Bağırsak duvarında ülser, şişme, yaralanma, kanama ve zedelenme ile seyreder. Ana hatları ile iltihabi bağırsak hastalığının, Ülseratif Kolit ve Crohn Hastalığı olmak üzere iki farklı tipi bulunur. Buna ek olarak iltihabi bağırsak hastalığının tam olarak Ülseratif Kolit veya Crohn Hastalığına benzemeyen, arada kalan tipi yani tam belirlenemeyen şekli vardır.

Bazen iltihabi bağırsak hastalığı ile aynı anlama gelen ve hastalığın etkilediği bağırsak bölümünü ifade eden kolit (kalın bağırsak tutulumu), enterit (ince bağırsak tutulumu), ileit (ince bağırsağın son bölümü ileum segmentinin tutulumu) veya proktit (kalın bağırsağın son bölümü olan rektum tutulumu) gibi isimler de verilir. Hastanın şikayetleri bu tipler arasında değişmektedir.

ÜLSERATIF KOLIT NEDIR?
Ülseratif kolit, kalın bağırsağın içini örten tabakanın (mukoza-submukoza) iltihabıdır. Iltihabi değişikliğin olduğu bölgede bağırsağın iç yüzünü döşeyen örtü tabakası olan mukozada ülserler oluşur. Bu nedenle hastalığa, ülserlerle karakterli hastalık anlamına gelen ülseratif kolit denir. Kalın bağırsak içinde en sık rektum ve sol kolon (kalın bağırsağın son bölümü) etkilenir. Bağırsak kanalının diğer bölümleri (örneğin: mide, ince bağırsak) bu hastalıktan etkilenmez.

ÜLSERATIF KOLIT NASIL GELIŞIR ?
Crohn Hastalığı gibi bunun da kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak son dönemde immünolojik (bağışıklık sistemi hastalığı) olduğuna dair teoriler ortaya atılmıştır. Bulaşıcı değildir. Genetik (kalıtsal / ırsiyet) geçiş gösterebilir. Bazı teorilerde ise bir virüs veya bakterinin (mikrobik) bağırsak duvarındaki immunolojik (bağışıklık sistemi ile ilgili) olayları başlattığı ileri sürülmektedir. Bu olaylar sonucu, bağırsağı örten tabakada iltihabi hasar oluştuğu gösterilmiştir.

Bağışıklık sisteminde olan bu bozukluğun, bir etkenin sonunda mı yoksa doğrudan başlangıç olarak mı meydan geldiği henüz aydınlatılmamıştır. Hastalığın ruhsal stres veya mutsuz geçen bir çocukluk çağı sonucu geliştiği inancı kabul edilmemektedir. Herhangi bir gıda türü ile meydana gelmez. Bulaşıcı değildir.

KIMLER ETKILENIR?
Her yaş grubunu tutabilmesine rağmen sıklıkla 16-40 yaş arasında görülür. Kuzey bölge ikliminde yaşayanlarda sık görülür. Hastalığın kadınlar ve erkeklerde rastlanma sıklığı eşit orandadır. Ailesel yatkınlık olabilir.

ÜLSERATIF KOLIT BELIRTI ve BULGULARI NELERDIR?
Kalın bağırsağın en önemli görevi bağırsak içindeki suyun kana geri emilimidir. Ülseratif kolit hastalığında suyun geri emilmesini sağlayan tabakada inflamasyon (iltihap) olması nedeni ile bu işlev gerçekleşemez. Böylece hastalığın en önemli bulgusu ishal gelişir. Bu mukozal örtü tabakasındaki inflamasyon (iltihap), doku zedelenmesine dolayısıyla ülserlere ve kanamaya neden olur. Ishal, bağırsak hareketlerinde artışa ve karın ağrısına neden olur. Böylece hastalarda kanlı dışkılama, rektal kanama (makattan kan gelmesi), dışkılama sırasında ağrı, acil dışkılama ihtiyacı, devam eden ishal, karın ağrısı (çoğu zaman kramplar tarzında), kilo kaybı ve ateş gibi belirtiler meydana gelir.

Hastalık, zaman zaman alevlenmeler ve sakin dönemler gösterir. Ömür boyu devam eden bir hastalık olmakla birlikte tedavi ile normal aktif yaşam mümkündür.

Ülseratif kolit sıklıkla Crohn Hastalığı ile karışır. Ülseratif kolit hastalığında, sadece kalın bağırsağın (kolon ve rektum) içini örten yüzeyel tabaka (mukoza ve submukoza) hasta iken, Crohn Hastalığında ise, ağızdan anüse (makata) kadar sindirim kanalının herhangi bir yerinde olabilir. Ülseratif kolitin aksine Crohn Hastalığında, hastalığın görüldüğü bağırsak kısmında, bağırsak duvarının sadece yüzeyel tabakası değil tüm tabakaları hastadır.

NASIL TANI KONUR?
Hastanın şikayetleri, bulgu ve belirtileri dikkatli bir fizik muayene ile değerlendirilir. Kan örnekleri ile hastalığın vücutta yaptığı değişiklikler araştırılır. Hastadaki belirtiler ülseratif koliti düşündürüyorsa kalın bağırsağın içini örten tabakanın (mukoza) incelenmesi gerekir. Anüsten (makattan) yerleştirilen özel bir cihaz ile [fleksibıl tüp (kolonoskopi, endoskopik inceleme)] doktor, kalın bağırsağı ve rektumun içini örten tabakayı direkt olarak görebilir ve bu sırada, mikroskop altında incelemek üzere hastalığın olduğu bölgeden örnek alabilir (biyopsi). Bu inceleme ile iltihabi barsak hastalığı ile benzer belirti ve bulguları olan diğer etkenler saptanabilir.

Ayrıca kalın bağırsağın ilaçlı filmi (çift kontrastlı kolon grafisi, baryumlu lavman) çekilerek hastalığın tipi ve yayılımı hakkında fikir edinilebilir. Bunun haricinde büyük abdestte kan sayımı ve amip incelemesi yapılarak benzer belirtilere yol açan diğer hastalıkların ayırıcı tanısı yapılabilir.