Sosyal Fobi

[sTRaLiS]

Anksiyete bozuklukları sınıfı içinde değerlendirilir.Sosyal fobi genellikle 13-24 yaşları arasında başlar.Ancak daha küçük ve büyük yaşlarda da görülebilir.Kadınlarda daha fazla görülmesine karşılık erkeklerin tedaviye daha çok müracaat ettikleri bilinmektedir.Psikodinamik teoriye göre sosyal fobinin meydana gelmesinde en önemli nedenler ebeveynlerin aşırı disiplinli olması ve ailenin işbirliğinden uzak tutumlarının olmasıdır.Belirlenmiş bir genetik nedeni olmamakla birlikte ailesinde sosyal fobi olan kişilerin diğer insanlara göre 3 katı daha fazla risk altında bulunduğunu araştırmalar göstermektedir.ABD 'de görülme oranı %2-3 arasındadır.

Sosyal fobinin DSM 4'e göre tanı ölçütleri (çocuklar için değil) :

A. Sosyal ortamlarda yada performans gerektiren durumlarda veya tanımadık insanlar önünde ortaya çıkan belirgin ve inatçı korku.Kişi aşağılanmasına veya utanmasına neden olacak biçimde davranacağından yada anksiyete (kaygı) belirtileri göstereceğinden korkar.

B. Korkulan toplumsal durumla karşılaşma hemen her zaman anksiyete doğurur,bu da duruma bağlı ya da durumsal olarak yatkınlık gösterilen bir panik atağı biçimini alabilir.

C. Kişi,korkusunun aşırı yada anlamsız olduğunu bilir.

D. Korkulan toplumsal ya da bir eylemin gerçekleştirildiği durumlardan kaçınılır ya da yoğun anksiyete yada sıkıntıyla bunlara katlanılır.

F. 18 yaşının altındakilerde süresi en az 6 aydır.

G. Korku ya da kaçınma bir maddenin(örn. kötüye kullanılabilen bir ilaç,tedavi için kullanılan bir ilaç) ya da genel tıbbi bir durumun doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı değildir ve başka bir mental bozuklukla daha iyi açıklanmaz.

H. Genel tıbbi bir durum ya da başka bir mental bozukluk varsa bile A tanı ölçütünde sözü edilen korku bununla ilişkisizdir.
Sosyal Fobinin Tedavisi :
Ilaçlar ve psikoterapiler eş zamanlı olarak kullanılmalıdır.Tek başına ilaç tedavisi genelde yeterli değildir.Psikoterapilere ilave olarak hipnoterapide çok yararlı olur.Davranışçı psikoterapilerde korkulan duruma kademeli olarak maruz bırakma tekniği kullanılır.Ayrıca gevşeme egzersizleri kullanılan diğer tedavi yöntemlerindendir.

Ilaç Tedavisi:
Selective serotonin reuptake inhibitor 'leri (SSRIs) en çok kullanılan ilaçlardır. Amerika'da sosyal fobinin tedavisinde kullanılabilmesi için devletten onay alan tek ilaç paroxetine (paxil) 'dir.Araştırmalar diğer (SSRIs) ' lerinde etkili olabileceğini göstermektedir. Ilaç tedavisi genellikle en az altı ay sürer.Ilaçlardan çok kısa süre içerisinde hemen etkili olmalarını beklemek yanlış olur.