Zihin Süreçleri Bilim (Psikoloji) 6

[denizindibi]

DIKKAT
Dikkat kavramının birçok tanımı yapılmakla beraber, en yaygın ve en çok kullanılan hali ile, süreç esnasındaki seçiciliğe dayandırılmaktadır. Bu tanımdan hareketle diyebiliriz ki, aynı anda bir çok kararları gerektiren problemlerle başa çıkmak zor olduğu için söz konusu problemlerin bazılarına daha yoğun bir şekilde eğilmeliyiz.
Ö?RENME
Belirli zaman aralıklarında, tekrarlara ve takviyelere bağlı olarak davranışta meydana gelen ve kalıcılık süresinin şartlara göre farklılaştığı değişikliklere öğrenme diyoruz.
Öğrenme ile ilgili araştırma ve incelemelerin tarihçesi de, öğrenmenin iki şekli, klasik şartlanma ile operant şartlanma özellikle üzerinde durulan iki temel öğrenme yolu olmuştur.

Klasik Şartlanma: Tamamen uyarıcı-tepki sürecine dayanan klasik şartlanmada, öğrenen organizmanın şartlı şartsız uyaran üzerinde hiçbir kontrolü yoktur. Kendisi tamamen pasiftir. Bu uyaranların veriliş tarzı ve zamanı tamamen deneyci tarafından tayin edilir. (Klasik şartlanmaya verilebilecek en güzel örnek Nobel ödüllü Rus Fizyoloğu Ivan Pavlov’un köpekler üzerinde yapmış olduğu deneydir.)

Operant Şartlanma: Operant şartlanmada organizma, kendi çevresinde işlem yapmaktadır. Bu işlem sonucunda bir davranış ortaya çıkmaktadır. Ama bu davranışın tekrarlanıp tekrarlanmaması onun sonucuna (mükafatla takviye edilip edilmemesine) bağlıdır. (Operant Şartlanmaya da en güzel örnek Skinner’in fareler üzerinde yapmış olduğu deneydir.)
Öğrenme konusunda olumlu davranışları pekiştirmek için ödül (teşvik amacıyla) yönteminin yanısıra ceza (olumsuz davranıştan caydırmak amacıyla) yöntemi de yeri ve zamanına göre uygulanmalıdır.
HAFIZA
Hafıza olmadan öğrenme denilen şey gerçekleşmez, edindiğimiz tecrübelerden geriye hiçbir şey de kalmazdı. Çünkü kısa bir süre önce öğrendiğimizi, hafızaya dayanarak hatırlar ve uygulamaya koyarız.
Hafıza denilen bu harika sistemin süreçlerini üç aşamada açıklamak mümkündür:
Kodlama: Hatırlanacak olan malumatın takdimi esnasında ortaya çıkan olaylardır.
Depolama: Tekrar hatırlanmak üzere daha önce kodlanan malumatın hafızada depolanması işlemidir.

Geri Getirme: Kodlanıp depolanan malumattan gerekli olanının (hedef malumat) hatırlanması için hafızada meydana gelen işlemdir.
Genellikle üç tip hafıza deposundan bahsedilir:
-Duyusal Hafıza Deposu
-Kısa Süreli Hafıza
-Uzun süreli Hafıza
Bu modele göre çevreden gelen malumat duyusal depolar tarafından alınır. Bu depolar görme işitme gibi kendine has ayrı depolardır, malumatı çok kısa süre için tutarlar. Bu depoya giren malumatın bir kısmına dikkat sarf edilir ve daha sonra kısa süreli hafıza deposu tarafından proseslenir. Kısa süreli hafızada proseslenmiş olan malumatın bir kısmı uzun süreli depoya aktarılır. Tabi malumatın uzun süreli depolanışı tekrar safhasına bağlıdır.
Unutma: Öğrenmeden sonra hafızanın hatırlama performansı zamanın bir fonksiyonu olarak bozulmaktadır. Zaman geçtikçe hatırlama perfor-mansı düşer. Işte araştırmacılar bu duruma unutma ismini vermişlerdir.

alıntıdır