Çocuklarda görülen döküntülü hastalıklar

[cr@zy]

Çocuklarda görülen döküntülü hastalıklar… KIZIL: Genellikle 3-10 yaş arası çocuklarda bademcik enfeksiyonu ve döküntüyle beliren, ağır komplikasyonlar ve salgınlar yapabilen, akut bir enfeksiyon hastalığıdır. Bulaşma damlacık enfeksiyonuyla olur. Hasta kişiler yada taşıyıcılardan geçer. Sebebi A grubundan Beta dediğimiz bakterilerdir. Kuluçka dönemi 2-4gündür.
a) Başlangıç Dönemi: Ani yüksek ateş, baş ağrısı, kusma, boğaz ağrısı görülür. 24-48 saat sürer.
b) Döküntü Dönemi: Döküntüler boyun, koltuk altı, kasıklardan başlar, gövde, el ve ayaklara doğru ilerler. El, ayak aralarında ve ağız etrafında olmaz. Kıvrım yerlerinde en fazladır. Ağır vakalarda deride kanamalar olur. Deri, kırmızı mürekkep sürülmüş gibidir. Arada sağlam deri görülmez, bastırılırsa deri beyazlaşır. Döküntü birkaç saatten 1 haftaya kadar devam edebilir. Dil paslıdır, beyaz çilek gibidir. Birkaç gün sonra dilin beyazlığı kaybolur, (ahududu dili) kırmızı kabarık dil ortaya çıkar. Boğaz çok kırmızı bazen beyaz tabaka yada beyaz noktacıklar ile kaplıdır. Boyunda lenf bezi büyümesi olabilir.
c) Iyileşme dönemi: Döküntüler solduktan sonra deri bir süre pürtüklü kalır. 10. gün civarında soyulmalar başlar. El ve ayaklarda da döküntüden 4-6 hafta sonraya kadar soyulmalar görülebilir.
KOMPLIKASYONLAR:
Döküntünün hafif veya fazla olması ile hastalığın ağırlığının ve komplikasyonların ilgisi yoktur.
a) Kulak iltihabı, sinüzit, menenjit, zatürre, lenf bezi absesi.
b) Hastalıktan 2-6 hafta sonra akut romatizmal ateş ve nefrit görülebilir. (Böbrekiltihabı)
Laboratuvar bulgularında, boğaz kültüründe beta hemolitik streptokoklar saptanır. Lökosit artmıştır ASO titresi yükselir

TEDAVI VE BAKIM:
Uygun antibiyotiklerle tedavisi yapılır. Özel diyet yoktur. Ateşli dönemde hastanın yeterince sıvı almasına dikkat etmelidir. Tedavi ile iki gün içinde bulaşıcılık kalkar. Henüz aşısı yoktur. Ateşi düşürmek için ateş düşürücü verilir, gerekirse ağız bakımı verilebilir. Yakın çevresinde küçükler varsa korumaya alınır. Antibiyotik bittikten 3-5 gün sonratam idrar tahlili yaptırılarak kontrole gelinir.
KIZAMIKÇIK (RUBELLA)
Kızamıkçık virüsü ile bulaşır. Gebelikte (özellikle ilk üç ayda) geçirilirse doğacak bebekte ağır sakatlıklar olabilir. Doğumdan önce anneden bebek eş yoluyla, doğumdan sonra havadan damlacık enfeksiyonu ile geçer. Başlangıçta 1-2 gün süren nezle, kulak arkası, boyun arkası, lenf bezleri büyüyebilir. Döküntüler kızamığın hafif şekline benzer. En fazla gövdede görülür. Bazen birkaç saatte kaybolur. 1-3 gün sürebilir. Kulak arkası, boyun arkası ve ensede lenf bezleri şiş ve ağrılıdır. Bulaşıcılık süresi döküntüden 1 gün öncesinden 4 gün sonrasına kadardır. Hastalığı geçiren hayat boyu bağışıklık kazanır. Korunma aşı iledir. Kuluçka dönemi 14-21 gündür.
6. HASTALIK (ROSEOLA INFANTUM,EXANTHEMA SUBITUM)
Genellikle 6 ay ile 3 yaş arası çocuklarda görülen bir virüs hastalığıdır. 6 ay civarında görüldüğü için hastalığa bu ad verilmiştir. Birkaç gün süren (3-4gün) yüksek ateş sonrası döküntü görülür, ateş düşer. Döküntü en fazla gövdededir. Karın ve sırtta kabarık kırmızı noktacık şeklindedir. Yüz ve bacaklarda daha az görülür. Bulaşma damlacık yolu iledir. Kuluçka dönemi 10-14 gündür. Aşısı yoktur. Yüksek ateş nedeniyle ateşli havale geçirebilir, dikkatli olunmalıdır.
5. HASTALIK (ERYTHEMA INFECTIOSUM, MEGALERITEMA)
2-12 yaşlar arasında görülen, hafif döküntülü bir virüs hastalığıdır. Çoğunlukla 5 yaş civarında görüldüğü için bu isim verilmiştir. Damlacık enfeksiyonu ile bulaşır. Kuluçka dönemi 6-14 gündür. Döküntüler yüzde kelebek şeklinde bunu izleyerek kol ve bacaklarda halka şeklinde görülür. Ateş yok veya hafiftir. Bağışıklık hayat boyudur. Aşısı yoktur.

ISHAL
Bebekler katı gıdalara geçene kadar günde bir kaç kez yumuşak ya da sulu kaka çıkarabilir. Eğer bebeğiniz her zamankinden daha sık ya da miktar olarak fazla sulu, sümüksü, yeşilimsi kaka yapıyorsa ishali var demektir.
Ishal, özellikle 6 aylıktan 2 yaşına kadar olan çocuklar arasında çok yaygındır. Ishalin en önemli nedeni mikroplardır. Bu mikroplar yiyecek veya içeceklerle bağırsağa ulaşırlar.Kirli eller ve yiyecekler en önemli taşıyıcılardır.
Eğer bebeğinizde:
1) Ishal ile beraber ateş varsa
2) Dışkıda kan varsa
3) Altı saat içinde 3`ten fazla kaka çıkarıyorsa
4) Ishalle beraber kusma varsa
5) Beslenme bozukluğu başlamışsa
6) Verilen gıdayı alamıyorsa
7) Bir haftadan uzun sürmüşse mutlaka doktorunuza danışın
Ishalin tedavisindeki ana ilke çocuğun kaybettiği suyu ve mineralleri yerine koymaktır. Genellikle ishal kendiliğinden 3-7 gün içerisinde düzelir. Şeker-tuz eriyiği (eczanelerde hazır olarak satılıyor) 1 litre suyun içine 1 hazır poşet boşaltılır. 24 saat içinde çocuğa içirilir.
Bol miktarda su ve sulu gıdalar (kola, ayran, meyve suları, çay, maden suyu) verebilirsiniz. Püreler yedirebilirsiniz (patates, havuç, elma, şeftali, muz). Anne sütü alan bebekler anne sütü ile beslenmeye devam edilmelidir. Asla anne sütü kesilmemelidir. Çocuk kusuyor diye asla ağızdan verilen gıdalar kesilmemelidir. Ishalde ilaç kullanmaya genellikle gerek yoktur. Ateş varsa ishalli çocuğa fitil verilmez, ağızdan ateş düşürücüler verilir. Çok nadir durumlarda serum vermek gerekebilir.
ÇOCUKLARDA KABIZLIK
Kabızlık, çocuklarda sık rastlanır. Anne babayı üzen bir durumdur. Çoğunlukla basit tedbirlerle önü alınır. Pek çok sebep olmakla beraberen sık rastlanan neden beslenme düzeniyle ilgilidir. Anne sütü alanlarda genellikle kabızlık görülmez, yumuşak altın sarısı kaka görülür. Kabızlık genellikle anne sütünden mamalara ve ek gıdalara geçişte görülmektedir. Bunun en büyük nedeni; adapte mamalardaki proteinler ve diğer gıdalarla çocuğun ilk karşılaşması sonucunda barsak aktivitesinin azalmasıdır. Mamaları hazırlarken su oranı düşük yapılırsa kabızlık daha sık görülür. Bu nedenle mama hazırlarken 30cc suya 1 ölçek silme mama konmasına dikkat etmek gerekir. Mama oranı yüksek olursa kabızlık daha sık görülür. Kabız olan her çocuğun iyi bir muayeneden geçilmesinde yarar vardır. Nadiren de olsa kabızlığın altında ciddi bir neden yatıyor olabilir. Bu konuda çocuk doktoru aileye gerekli bilgiyi verir.
Kabızlıkta Alınacak Tedbirler:
1) Çocukların sulu gıdaları yeteri kadar alması sağlanmalıdır.
2) Çocuklar posalı gıdalara alıştırılmalıdır.
3) Aşağıdaki gıdalar kabızlığa karşı genellikle iyi gelir.
a) Armut suyu ve püresi
b) Kayısı hoşafı
c) Mürdüm eriği (siyah erik) hoşafı
d) Incir
e) Yulaf ezmesi
f) Zeytin yağlı kabak çorbası
4) Kolalı, kakaolu gıdalar ile kuruyemiş süt ve süt ürünleri rahatsızlığı boyunca kesilebilir. Bu gıdalarda ayına uygun olarak çocuklara verildiğinde kabızlığın ortadan kalktığı görülür. Büyük çocuklarda her gün tuvalete çıkma alışkanlığı kazandırmakta yarar vardır. Bazı durumlarda ülkemizde aşırı süt tüketimi yapılmakta bu da kabızlığa yol açmaktadır. Kabızlığı uzun sürenlerde eğer süt alma hikayesi varsa süt ve süt ürünlerinin kesilmesinde yarar vardır. Gıdaların içerisine bir çay kaşığı yulaf ezmesi ve bir çay kaşığı zeytinyağı koymak kabızlığa karşı iyi gelir. Kabızlık önleyici ilaçlar da doktor önerisiyle duruma göre kullanılabilir.
Prof. Dr. Sırrı BEKTAŞ
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı